Hoe kunnen Nederlandse schaatsers zich plaatsen voor de Olympische Winterspelen?

Over precies honderd dagen beginnen de Olympische Winterspelen. Komende vrijdag begint in Thialf al het schaatsseizoen met de NK afstanden. Mee Met Oranje legt hoe de Nederlandse schaatstoppers zich kunnen plaatsen voor 'Milaan 2026'.

Het kwalificatietraject voor de schaatsers is allesbehalve eenvoudig. Om een ticket naar de Olympische Spelen te bemachtigen, moeten men rekening houden met quotaplaatsen, de top-21-ranking, de 'matrix' en aanwijsplekken. Voor Nederland bestaat de route naar de Spelen uit twee fasen. Eerst moet TeamNL via de wereldbekerwedstrijden het aantal startplekken veiligstellen, waarna eind december tijdens het olympisch kwalificatietoernooi (OKT) wordt bepaald wie die plekken daadwerkelijk mogen invullen.

Hoe kunnen schaatsers zich voor de Spelen plaatsen?

De NK Afstanden draaien niet alleen om nationale titels, maar ook om kwalificatie voor de wereldbekerwedstrijden. De beste vijf schaatsers per afstand plaatsen zich voor de eerste vier World Cup-weekenden. Die vinden plaats in november in Salt Lake City (VS) en Calgary (Canada), en in december in Heerenveen en Hamar (Noorwegen). Schaatsers kunnen zich via die wedstrijden nog niet persoonlijk plaatsen voor de OS, maar moeten wel zorgen dat Nederland voldoende startplekken veiligstelt.

Lees ook: Opmerkelijke situatie op Olympische Winterspelen: 'Dát wordt een uitdaging'

Elk land mag maximaal negen mannen en negen vrouwen afvaardigen naar de OS. Voor drie van de vijf individuele afstanden (de 500, 1.000 en 1.500 meter) moeten na afloop van de wereldbekerwedstrijden minimaal drie Nederlanders in de top-21 van het klassement staan. Ook voor de lange afstanden, de massastart en de ploegenachtervolging gelden specifieke quota en limieten.

Alleen wanneer Nederland op alle afstanden aan de gestelde eisen voldoet, mag de ploeg met negen mannen en negen vrouwen afreizen naar Milaan. Bij tegenvallende resultaten kan dat aantal snel dalen. Als TeamNL er op slechts één afstand niet in slaagt om voldoende rijders in de top van het wereldbekerklassement te plaatsen, vermindert het aantal startplekken direct van negen naar acht of zelfs naar zeven. Het OKT, dat plaatsvindt van 26 tot en met 30 december, is meedogenloos. Het is het enige moment waarop schaatsers zich daadwerkelijk kunnen verzekeren van een ticket naar de Spelen.

Lees ook: Woede na 'competitievervalsing' Marijke Groenewoud: 'Dit is een rode kaart'

In de week na de vierde wereldbekerwedstrijd in Hamar, medio december, maakt de KNSB de zogenoemde matrix bekend. Deze lijst - die elke vier jaar opnieuw wordt opgesteld - bepaalt de volgorde waarin schaatsers zich kunnen kwalificeren voor de OS. De matrix bevat per afstand de prioriteit en namen van kansrijke rijders en dient als leidraad tijdens OKT. Als bijvoorbeeld de vrouwen in de wereldbeker veel succes boeken op de 3.000 meter, beschouwt de KNSB die afstand als een grote medaillekans voor Milaan. Daardoor krijgt de 3.000 meter een hoge plaats in de matrix. De winnares van het OKT, en waarschijnlijk ook de nummers twee en drie, verdienen dan een startbewijs voor die afstand.

Lees ook: Jutta Leerdam onthult welke veranderingen haar olympisch goud moeten opleveren

Afstanden waarop Nederland bij de laatste WK en in de komende wereldbekerwedstrijden weinig succes boekt, krijgen een lagere positie in de matrix. Schaatsers op die afstanden moeten hopen dat er niet te veel anderen boven hen staan, zodat ze alsnog tot de eerste negen behoren. Na afloop van het OKT is de matrix compleet ingevuld, maar er kunnen nog schaatsers worden toegevoegd. Om ook op de ploegenachtervolging en de massastart competitief te blijven, mag bondscoach Rintje Ritsma maximaal twee namen voordragen aan de selectiecommissie van rijders die volgens hem alsnog een plek op de Spelen verdienen, ook al hebben zij zich niet rechtstreeks via het OKT geplaatst. Wanneer deze aanwijsplekken en eventuele andere keuzes zijn besproken, maakt de KNSB begin januari de definitieve olympische selectie bekend.